vv

De boterproductie

Het maken van de boter was in de 19e eeuw zeer arbeidsintensief toen er nog geen zuivelfabrieken waren. De boeren of eigenlijk de boerinnen maakten ieder hun eigen boter die dan vervolgens naar de markt werd gebracht. De boer moest in de eerste plaats voor het aan de markt brengen van een vat boter de gehele dag van huis. Een vat boter had een inhoud van 80 pond en bracht in 1886 26 tot 27 gulden op. Hier gingen echter heel wat kosten af; er bleef heel wat aan de strijkstok hangen voor de mensen die zich met het vervoer en de verkoop van boter bezighielden. Vervolgens moesten de boterkopers, welke elkaar best kenden en elkaar vermoedelijk niet te lastig maakten, van de tussenhandel bestaan. Wanneer de boter aan de markt werd gebracht, werden de vaten in klassen geplaatst. Daar de meeste boterkopers ook handel deden in veevoeder, vooral lijn en raapkoeken, betrokken de meeste boeren deze artikelen van de boterkoopman, omdat men soms meende dat dit van invloed was op de classifikatie van de boter. Voor de kleinere boeren was er in dit verband een groot probleem. Zij hadden niet genoeg koeien, om een geheel vat boter aan de markt te leveren. Daarom moesten ze hun boter als zogenaamde stukboter verkopen. Bovendien hadden ze door een gebrek aan een kelder, enz, vaak boter van een afwijkende kwaliteit.

Maar dit was niet het enige.

Zo kreeg de man die het vat boter van de wagen nam een fooi, verder was er weegloon, het zogenaamde "gelag" bij het in ontvangstnemen van het botergeld, stalgeld voor het paard en enige vertering bij de kastelein. Door dit alles gingen er enkele guldens af. Bovendien werd met de boter on-ekonomisch omgesleept. Vanaf de waag te Wolvega werd een groot deel op lange smalle wagens, dit waren wagens waarop maar twee vaten naast elkaar konden staan, naar Joure vervoerd. (Voor de firma de Boer). Twee voerlui vanuit Wolvega hebben dit jarenlang gedaan. Wanneer het warm was, gebeurde het vervoer s' nachts. Waarschijnlijk werd de boter in Joure allemaal weer verwerkt, vermoedelijk om een meer regelmatig product te verkrijgen.

Bovenstaande tekst is gebaseerd op Anoniem 1946 (Zie literatuurlijst)

 

samenstelling tekst en lay out pagina: Piet van der Lende