De familie Spanga

Een van die katholieke families die veel grond in bezit had was de familie Spanga of Spangen, die blijkbaar de naam van het dorp waar ze veel landerijen bezat als achternaam had aangenomen. De geschiedenis van deze familie van voor de 17e eeuw is vooralsnog onduidelijk. .
Jacobus Spanga die op 28-2-1679 overleed noemde zich jonker Jacobus van Spanga (1). En hij woonde in Makkum. We vinden hem in de stemcohieren van 1640 terug als Jacob Jans, die in Spanga negen boerderijen geheel of gedeeltelijk in bezit had. Blijkens het adelsboek van Friesland is Jacobus twee maal getrouwd geweest, de eerste maal met Trijntje Tietesdr van Liauckama te Makkum en de tweede maal in 1663 met Bauckje Tjerck Martensd, weduwe van Mr Jacobus Nicolay, advokaat te Leeuwarden.(2). De kinderen van Jacobus en Trijntje Liauckama waren:
1. Tiete Spanga, overleden op 8 november 1705 oud 50 jaar en begraven bij zijn vader.
2. Geertje Spanga.(3) Trouwde:
a. Franke Reinders Frankena. (4)
b. Bocke Seerps Scheltinga.(5)
c. Geertje trouwde voor de derde maal met Baucke Sjoerds uit
Makkum en wel in 1695.(6)
3. Tymentje Spanga trouwde met Johannes Schulting, apotheker te Sneek.(7)
De boerderijen die Jacob in Spanga in bezit had blijkens de stemcohieren van 1640 werden verdeeld over zijn kinderen. Volgens de stemcohieren van 1698 was Geertje of Geertien eigenares van de no's 28, 29 en 30, Tiete van de no's 32 en 25 en Tymentje van de no's 38 en 39. Blijkens bovenstaande gegevens is de familie Spanga in de 18e eeuw in de mannelijke lijn uitgestorven. De enige mannelijke nakomeling van Jacobus was Tiete, die niet getrouwd is geweest.

De familie blijkt over een eigen wapen te hebben beschikt. Volgens de collectie Musschaert die zich bevindt in het Geneo-logisch Bureau in Den Haag is het wapen: gedeeld, l. De Friese adelaar 2. Twee verhoogde klaverbladen boven elkaar, vergezeld van een eikel.
Helmteken: afgebroken. De informatie over dit wapen is afkomstig uit de papieren van de. familie Heerkens Thijssen.(8)
In Makkum bevindt zich in de kerk een zerk die aan het voeteneind vermeld, dat anno 1679 op 28 februari is gestorven Jacobius Spanga, oud 63 jaar en verder Tiete Jacobius Spanga op 8 november 1705 oud 51 jaar.(9). Op de zerk rechtsonder de afbeelding van een wapen, nl gedeeld rechts Friese adelaar en links doorsneden a. drie eikels (l en 2) b. een klaverblad. Dit wapen wijkt dus af van het door Musschaert genoemde. De vraag is nu, welk wapen het juiste is; hoe dan ook gaat het om een aanzienlijke familie.

Het wapen hierboven staat afgedrukt op een afbeelding van Ioannes Spangen, ook een telg uit het geslacht. Deze wordt vermeld in Molhuysen 1911. Geboren te Spanga, gestorven te Leeuwarden 3 october 1650. Eerst pastoor te Makkum werd hij in 1649 pastoor te Leeuwarden en aartspriester van Friesland, welke functie hij echter slechts een jaar bekleedde. Zie volgens Molhuysen 1911 verder van Heussen en van Rijn, Oudheden en Gest. van Vriesland I biz 360 en De Katholiek 86 (1884), 105.

Verder is er nog een Simon Jacobs van Spangen, die in Slijkenburg trouwde met Doedtje Felters, dochter van Pieter Felters, medicinae doctor. Dit moet gebeurd zijn halverwege de 17e eeuw. Gaat het hier om de ouders of broer van Jacob Spangen? Zij trouwden bij Slijkenburg. Bij de aanleg van de zeedijk van Kuinre naar Slijkenburg en de aanleg van het kanaal in de 19e eeuw werd de bevloering van een stins gevonden. Was deze stins wellicht van de familie Spanga?

(1) De Geneologische gegevens in dit artikel zijn gebaseerd op Aukes 1941. Hij noemt als bron waarin sprake is van 'jonker Spanga', OBS WONSERADEEL l. nr 2. Rijksarchief Friesland bij inschrijving tweede huwelijk Jacob.
(2). Zie:Sententie van het Hof van Friesland 26-10-1647 Rijksarchief van Friesland.
(3). Van Geertien bevindt zich een testament op het Rijksarchief van Friesland 18-1-1687 EEE 5 fol 226
(4). Vlgs Aukes 1941 terug te vinden in weesboeken Wonseradeel nr 86 acte 22 RA In het adelsboek van Friesland staat, dat zij trouwde met Francke Regneri Frankena, maar dat is fout. Een dochter van Geertje en Franke Reinders was Trijntje Franckena, die trouwde met Johannes Reyns te Makkum. Hun kinderen waren: Tietje Johannessen en Sjoucke Johannessen, die trouwde met Dirck N. Bij wie Gerrit Dircks Hollander, leefde nog 1764 te Makkum. Verder: Reyn Johannessen, leefde nog 1761 op Liauckamasate te Makkum.
(5). Zie volgens Aukes 1941 gerechtelijke trouwakte Rijksarchief van Friesland -OB Wonseradeel 1,6 (ook de datum 7-5-1692)
volgens Aukes 1941 staat in het adelsboek dat zij trouwde met Bocke Bockes. Hij gaat nader in op de nakomelingen van deze twee. Geertje trouwde niet met Bocke Bockes, maar haar tweede huwelijk was met Bocco Seerps Scheltinga op 23-4-1692 te Makkum. De zoon van Bocke Seerps en Geertien was Bocke Bockes Scheltinga
(6). Zie volgens Aukes 1941 OBS Wonseradeel I, nr 6 Rijksarchief van Friesland. Zij hadden twee zoons: Enne en Jacob, dus halfbroers van Bocke. (Volgens Aukes 1941 Hypotheekboeken. Wonseradeel 23 acte 11 juli 1718 Rijksarchief van Friesland).
(7). kinderen:
a. Jacobus Schulting
b. Cornelis Schulting trouwde Riemke Burdes bij wie drie kinderen, wo Catherina Schulting geboren en gedoopt te Sneek, geboren in 1692 en zij trouwde met N Haanstra. Kinderen:
a. Tetkje Haanstra, geboren 5 maart 1717, trouwde Lykle Schaap
bij wie Harmen Schaap geb. 19-12-1743.
b. Tymentje Haanstra
c. Rigtje Haanstra
d. Trijntje Haanstra
e. Johanna Haanstra
(8). Zie voor de familiepapieren Heerkens Thijssen Archiefinventarissen Meeuwissen 1982. Musschaert spreekt over een Tittie Spanga, 3-10-1700 en Titus Spanga 12-09 en 14-10-1700 en over Spangius met vergezelde eikel lakafdruk in de familiepapieren van Heerkens Thijssen.
(9). Rijksarchief van Friesland. Opschriften van grafzerken.