Weststellingwerf onder Karel VBij de behandeling van het bestuur in het ongedeelde Stellingwerf onder de hertogen van Saksen hebben we gezien, dat de hertog van Gelre de opvolger werd van de Oost Friese graaf Cirksena, en dat daarop de hertog oorlog ging voeren tegen de hertoge van Saksen die Friesland bestuurde. Deze oorlogen in 1514-1515 bracht echter zo hoge kosten voor hertog George met zich mee, dat hij in grote financiele moeilijkheden kwam. Daarom was hij gedwongen op 19 mei 1515 zijn erfelijke rechten op de Friese gebieden te verkopen aan de Bourgondische of Habsburgse keizer Karel V. Er was in Stellingwerf nog steeds verzet tegen de overheersing eerst door de hertogen van Saksen en nu door Karel V, en dit verzet werd door het optreden van de hertog van gelre bevorderd. Men hoopte dat die het verzet zou steunen. (1) In 1517 was er de opdeling van een ongedeeld Stellingwerf in Stellingwerf Oosteynde en Stellingwerf Westeynde. Lyckle Eabels, die ook al grietman was van het ongedeelde Stellingwerf, werd de eerste grietman van Stellingwerf-Westeynde en ene Johannes Koenes werd grietman van Stellingwerf -Oosteynde. Maar pas in 1524 volgde een definitieve administratieve scheiding van de twee grietenijen. (2) lijst van grietmannen van Weststellingwerf in de 16e eeuw 1517 - 1533 Lyckle Eebles was grietman van (geheel) Stellingwerf Aanstelling van een nieuwe grietman in WeststellingwerfDe archieven der gemeente Kampen. Door J. Don. Deel II. Gedeponeerde archieven. Uitgave gemeente Kampen 1966. Blz 558. R 1678. 1571. 26 april. Philips, koning van Castilie enz., stelt in plaats van Gerryt van Reynoy, die dit ambt heeft neergelegd, Arnolt Ghenen aan tot grietman van Stellingwerff Westeinde, bevelende hem 's konings belastingen in te manen en recht te spreken. Tot zijn profijt zal hij hebben hetgeen komen zal van de consentgelden van verkopingen beneden 200 gulden, verkopingen van de geestelijkheid uitgezonderd, alsmede de helft van de boeten, onder bepaling, dat halsmisdaden onder de stadhouder zullen ressorteren en dat hij van strandvonderijen niet meer zal mogen eisen dan het bergloon. Zegel afgevallen. (1) Rentmeestersrekeningen van Stellingwerf-Oosteinde en Stellingwerf-Westeinde. (1524-1531). Tekstuitgave met toelichting. Inleiding taelbeschouwing en woordeliste: Henk Bloemhoff. Stichting Stellingwarver Schrieversronte Berkoop, 2017. (2) Bronnenboek van Stellingwerf. Wegwijzer naar de historie van Oost en Weststellingwerf. Diverse auteurs. Eindredactie Willem Jongsma en Geert Lantinga. Stiching Stellingwarver Schrieversronte, 2000. blz 24. De heerlijkheid Friesland (Fries: Hearlikheid Fryslân) ontstond in 1524 toen keizer Karel V Friesland verwierf.
|