Blokzijl  Gedeelte van de oude Schoterzijl dat uitkomt op de Bij of Tussen Lende De foto is genomen in augustus 2019. Van der Aa zegt dat in zijn tijd, ongeveer 1850, het dorp Blokzijl, door de bewoners Blokziel genoemd, zeer geregeld gebouwd, welvarend en net was. (1) De Steenwijker Aa liep vroeger vanaf het dorp Muggenbeet noordwaarts tussen Vollenhove en Blankenham door en viel vlak bij het zogenaamde Kuipersluisje in zee. Met het toenemen van de scheepvaart was deze toegang tot de zee niet meer voldoende. Onder het stadhouderschap van de graaf van Aremberg werd daarop vanaf Muggenbeet zuidwaarts een kanaal gegraven tot in de zee en werd er een sluis aangelegd die de Grote Zijl heette. Al spoedig vestigden zich schippers en anderen bij de sluis. Daarop bevorderde de graaf van Aremberg, die inmiddels stadhouder van Friesland, Overijssel en Groningen geworden was, dat er bij de sluis een grote haven aangelegd zou worden. Daarvoor gaf hij een aanzienlijke som gelds uit eigen middelen ten geschenke. De scheepvaart nam sterk toe en er ontstond een dorp. De belegering van Steenwijk in de jaren 1580 en 1581 was aanleiding om het dorp van wallen te voorzien. Eerst liet ridder Jorn Nobbits (goede naam opzoeken) een sterkte opwerpen waaruit later een vesting met vijf bolwerken ontstond. Vanaf dat moment sprak men van Blokzijl. In de eerste helft van de 19e eeuw waren de toen vervallen vestingwerken nog aanwezig. Het scheepsdiep is in 1836 verbeterd en de sluizen dienden in die tijd voor doorvaart van de turfschepen die naar het westen van Nederland gingen en voor afwatering van het veenwater uit Overijssel en Drente. Men heeft in Blokzijl een waag, die in het jaar 1592 opgericht is. De Hervormde kerk, in het jaar 1609 gebouwd, is van toren en orgel voorzien. Aan den toren is den 9 October 1630 de eerste steen gelegd. Het bedehuis der Doopsgezinden werd in het jaar 1669 gesticht Blokzijl is de geboorteplaats van de dichteres Gezine Brit, die in het laatst der zeventiende eeuw geleefd heeft. In het rampjaar 1672 stelden de inwoners van Blokzijl zich loyaal op bij de verdediging van de Republiek en ter beloning van deze trouwe daad werden aan Blokzijl, nog in het zelfde jaar, stadsrechten verleend, zodat er een eigen regering kwam, bestaande uit drie burgemeesters, vier schepenen en een secretaris die in gevolge octrooi door Prins Willem III verleend, uit een jaarlijkse aan de Stadhouder te zenden nominatie gekozen werden, en die in alle burgerlijke zaken binnen de schans en het onderhorige distrikt recht oefenden. In de 19e eeuw was de gemeente Blokzijl alleen de plaats en had de gemeente een oppervlakte van 18 bunder. Zij telde omstreeks 1850 349 huizen en ongeveer 1700 inwoners, die meest hun bestaan vonden in handel en scheepvaart, maar men had er ook een zoutkeet en een leerlooierij. De eerste dominee in de Reformatie was Jacobus Strijdonk, die hier in het jaar 1584 beroepen is en die in het jaar 1595 weer vertrok. (1) Van der Aa deel 2 blz 501/504
|