Geschiedenis van de Stellingwerven en Noordwest Overijssel (Steenwijkerland)

Historische feiten, wetenswaardigheden en analyses over de vroegste tijden tot heden


Terug naar dorpen-index

Kalenberg

De geschiedenis van Kalenberg is nauw verbonden met de geschiedenis van IJsselham. Toen IJsselham in tweeen werd gesplitst omdat een gedeelte van het dorp zich naar het oosten en een gedeelte zich naar het westen verplaatste, ontstond aan het zuidelijke gedeelte van de Oude Weg, de oorspronkelijke occupatie-as van IJsselham, na enige tijd toch weer een nieuwe buurtschap. In 1313 wordt deze buurtschap voor het eerst genoemd. Men spreekt dan van de 'Vrijstrate'. In 1323 werd deze buurtschap voor het eerst 'Kalenberghe' genoemd. Sommige onderzoekers beweren, dat de benaming 'Vrijstrate' erop duidt, dat Kalenberg zich reeds vroeg heeft bevrijd van de horigheid. In de 14e eeuw zouden er al eigen dorpsraden, 'consules' zijn geweest. Voor de achtergronden van de verplaatsing van IJsselham zie de geschiedenis van IJsselham.

Van der Aa zegt dat Kalenberg omstreeks 1850 68 huizen telde en 270 inwoners had. De lagere school werd toen door 48 leerlingen bezocht. (1) Van der Aa zegt verder: 'Tegen verwachting werden aldaar, bij de overstrooming van 1825, de meeste huizen behouden, daar het Tolland , dat los raakte, tegen de huizen aanspoelde en den golfslag brak'.

Kalenberg ligt aan de Kalenberger Gracht, die loopt langs de Oude Weg, de oorspronkelijke occupatieas van IJsselham. De Kalenberger Gracht sluit aan op de Aremberger Gracht, die van Zwartsluis naar Belt-Schutsloot loopt. In vroeger tijden was het een drukke scheepvaartroute van Zwartsluis naar Friesland. In onze tijd wordt de route vooral gebruikt voor de pleziervaart. De Kalenberger Gracht begint oostelijk van Muggenbeet, aan het zogenaamde Einde van het Diep, in het Steenwijkerdiep of Nieuwe Diep en loopt vandaar in een rechte lijn in noord-westelijke richting naar Ossenzijl, waar de Gracht aansluit op de Linde en de verdere wateren in Friesland zoals de Helomavaart.

(1) Van der Aa deel 6 blz 225

Terug naar dorpen-index

samenstelling tekst en lay out pagina:
Piet van der Lende