Geschiedenis van de Stellingwerven en Noordwest Overijssel (Steenwijkerland)

Historische feiten, wetenswaardigheden en analyses over de vroegste tijden tot heden



De Alenakker in Spanga en de vogelkijkhut voor niet bestaande vogels

De voormalige Grote Veen Polder van Weststellingwerf, waarin het natuurgebied de Rottige Meenthe gelegen is, kent vele honderden veldnamen zoals benamingen van weilanden, waterlopen en wegen die mondeling van generatie op generatie overgeleverd werden. De weilanden tussen Voetpad en het riviertje de Scheene worden in Scherpenzeel, Spanga en Munnekeburen de akkers genoemd. Deze benaming verwijst naar de ligging van de landerijen. Hoewel tot in de 18e eeuw akkerbouw in dit gebied wel voorkwam, hoeft de benaming ‘akker’ niet persé te verwijzen naar bouwland. De meeste bouwlanden waren waarschijnlijk gelegen in de Kampen, de benaming van de landerijen tussen het Voetpad en de buitenweg (Spangahoekweg). De akkers kregen dan ter nadere aanduiding de naam van een vroegere bezitter of een voorvoegsel met een verwijzing naar hoogteverschillen, grootte van het stuk land, etc. Zo is ook de benaming ‘Alenakker’ ontstaan. De Alenakker is waarschijnlijk genoemd naar Ale Schaap, die omstreeks 1900 een bekende vervener was. De Alenakker ligt aan het voetpad op ongeveer 500 meter vanaf de Pieter Stuyvesantweg en is te herkennen aan de vogelijkhut, die er is geplaatst.

vv

Albertje Roelofs Oosten

Mijn grootmoeder Albertje Roelofs Oosten (foto hiernaast) die vrijwel haar hele leven in Spanga gewoond heeft, had een speciale binding met de Alenakkers. Ze wilde altijd in die omgeving wandelen en toen ze overleed, hebben haar drie dochters de as uitgestrooid op de Alenakker. De Alenakker is heel lang familiebezit geweest en hoorde in mijn jeugd bij de boerderij waar mijn vader boer was. In die tijd waren de uitgeveende landerijen hier weer in cultuur gebracht en keek je uit over de weilanden. Even verderop kon je tot de Scheene kijken. Recent zijn de landerijen achter het Voetpad weer teruggegeven aan de natuur. Er zijn sleuven gegraven waar water in staat en er groeien weer bosschages op de ribben die ontstaan zijn. Door de aanleg van de natuurgebieden van de Rottige Meenthe onder leiding van Staatsbosbeheer is het oorspronkelijke middeleeuwse cultuurlandschap van wegdorpen met een binnen en een buitenweg, akkers, kampen en weeren gedeeltelijk vernietigd.

Op een klein weilandje dat is overgebleven van de Alenakker heeft beeldend kunstenaar O.C. Hooymeijer een kunstwerk gebouwd. Het is een ‘vogelkijkhut’ voor niet bestaande vogels. De Alenakker kreeg daardoor landelijke bekendheid. Niet gebouwd om ‘gewone’ vogels te spotten, maar om bijzondere, niet-bestaande exemplaren te observeren. Vogels ontsproten uit het creatieve brein van de kunstenaar. Van Napolitaan en Duitse Reiger tot Visgluiper en Mestpikker: Hooymeijer bedenkt, schildert, tekent en beschrijft ze al enkele jaren. Veel soorten waren te zien in o.a. Natuurmuseum Fryslan (Leeuwarden, 2016) en vind je terug in zijn ‘Kleine Gids voor de niet-bestaande vogels van Europa’ (Uitgeverij Bornmeer). De kunstenaar heeft een eigen website. In verschillende kranten en tijdschriften verschenen artikelen over het kunstwerk.




Het radioprogramma 'Vroege Vogels'over de vogelkijkhut

Een artikel over de vogelkijkhut in NRC Handelsblad

Een filmreportage over de kijkhut en de kunstenaar op omroep Fryslân

vv

De vogelkijkhut met uitzicht op een waterplas. Eens was dit het weiland de Alenakker.

samenstelling tekst en lay out pagina:
Piet van der Lende