De Steenwijker Almanak
Hiernaast
ziet u de ttielpagina van de Steenwijker almanak van het jaar 1881. (216e
jaargang) De almanakken werden in verschillende steden van ons land uitgegeven
om de bevolking op de hoogte te stellen van belangrijke gebeurtenissen
in het komende jaar, zoals de tijden waarop de zon opkomt en ondergaat,
data van kermissen en markten, etc. De ondertitel van de almanak hiernaast
geeft het aan: 'bevattende al de Kermissen, jaar-, vee- en weekmarkten
in Nederland en aangrenzende plaatsen in 't Buitenland, benevens de op-
en ondergang der Zon en Maan, enz". De almanakken bevatten ook informatie
over feestdagen en over openingstijden van postkantoren en over de verbindingen
met andere plaatsen over de weg of over het water. Zo geeft de Steenwijker
almanak van 1881 informatie over de stoomboot 'Burgemeester Hartkamp'
die voer tussen Blokzijl, Steenwijk, Meppel en Zwolle. Ook over de beurtvaart
van andere schepen is er informatie. Soms stonden er in een almanak ook
astrologische gegevens en weersvoorspellingen. Vaak stonden er verhaaltjes
of grappige anecdotes in en in de Steenwijker Almanak stond vanaf 1801
ook een Chronyxken, een overzicht van historische feiten beginnend met
het jaar 1791. De bekendste almanak in ons land is wel de Enkhuizer Almanak,
die nog steeds verschijnt. Deze almanak kwam in 1632 voor het eerst op
de markt. De eerste gedrukte boekjes die men almanak zou kunnen noemen
verschenen tussen 1460 en 1494, toen de eerste Nederlandse almanak werd
uitgebracht. (1) Hierboven staat aangegeven, dat de Steenwijker Almanak
van 1881 de 216e jaargang was. Dus de eerste Almanak zou dan uitgegeven
moeten zijn in 1664. In dat jaar begon de boekhandelaar/drukker Obbo Spanjaard
inderdaad met het uitgeven van de Nieuwe Cronijk, de eerste versie van
de Steenwijker Almanak. De almanakken hebben verschillende formaten, diktes
en papiersoorten gekend. In 1768 was het een ingenaaid boekje van 13 bij
8 centimeter, met na elke halve maand een of twee blanco pagina's voor
aantekeningen. Steeds zien we bij de almanakken een afbeelding van de
stad Steenwijk met de Sint Clemens. Later is aan het plaatje aan weerszijden
een molen toegevoegd. In de 20ste eeuw kwam er een ander plaatje op het
omslag, een afbeelding van een stadsgezicht zonder wallen en grachten,
twee kerken, enkele wandelaars en twee molens. Na de Tweede Wereldoorlog
nam het Jaarboekje voor Steenwijk de functie van de Almanak over. Dit
verscheen later onder de naam Kijk op Steenwijk. Na het ontstaan van de
gemeente Steenwijkerland is het onder de titel 'Kijk op de Kop' voortgezet.
(1) Zie ook Gradus Laar, De Steenwijker Almanak in: Ing. J.D. van der
Tuin- Steenwijker Oudheden, uitgegeven ter gelegenheid van het 750-jarig
bestaan van Steenwijk als stad. Uitgever: Historische Vereniging Steenwijk
en Omstreken 2005.
samenstelling tekst en lay out pagina:
Piet van der Lende
|
|
