Bestuur van Blokzijl in de 17e eeuwDe soap rond de stadsrechten van BlokzijlDe schans Blokzijl lag in het rechtsgebied van de schout van Vollenhove, maar als Staatse enclave in Overijssel ontrok ze zich aan zijn gezag. Prins Maurits (1567-1625) gaf vanaf 1589 verschillende rechten aan Blokzijl die het de status van een stad gaven. Zo mochten de bewoners jaarlijks op Nieuwjaarsdag drie gedeputeerden kiezen; zij werden later burgemeesters genoemd. De burgemeesters moesten toezicht houden op de voorraad graan en op de kwaliteit en het gewicht van het brood dat in de schans gebakken werd. Tevens controleerden zij de maten en gewichten die gebruikt werden. In 1590 kregen de bewoners van Blokzijl van Prins Maurits toestemming om een waag op te richten. Ook kreeg Blokzijl een eigen wapen en vlag. De drost van Vollenhove ging akkoord met deze rechten, maar de Staten van Overijssel vonden dat de Prins Maurits inbreuk maakte op hun bevoegdheden. In 1594 verzochten zij Prins Maurits om voortaan eerst aan hen toestemming te vragen voordat hij plaatsen privileges toestond. Protest van de Staten van Overijssel De maatregelen van Prins Maurits hadden tot doel om van de kleine schans Blokzijl een levensvatbare en weerbare kern te maken. Daarom maakte hij een vorm van plaatselijk zelfbestuur mogelijk. Het bestuur zetelde in de zogenoemde Plaatsenkamer in de Kerkstraat, eigenlijk het eerste stadhuis van Blokzijl. Beneden werd school gehouden, de bovenverdieping diende als vergaderplaats. Overigens waren de eigen rechten niet van lange duur. Na 1610 werd het bestuur van Blokzijl door de Staten van Overijssel onttrokken aan de invloed van Prins Maurits en ondergeschikt gemaakt aan de schout en drost van Vollenhove. Op de voorgevel van het oude stadhuis in de Kerkstraat is nog steeds de afbeelding van een man met baard te zien. Volgens overlevering is dit een portret van Prins Maurits.Maurits beschermheer Grootschippersgilde? Prins Maurits bevestigde in 1609 het octrooi (alleenrecht) van de schippers van Blokzijl. Mogelijk werd hij toen ook beschermheer van het Grootschippersgilde. Hij zou aan het gilde een prachtige, met zilver versierde drinkhoorn geschonken hebben, maar helaas is deze niet bewaard gebleven. In 1830 zou het zilver van deze beker verkocht zijn en het restant van de beker hergebruikt zijn als kruithoorn. De naam van Prins Maurits leeft nog wel voort in de Mauritsstraat, één van de straten in de nieuwbouwwijk buiten de fortresse. Ook het restaurant Prins Mauritshuis, gevestigd in het voormalige weeshuis, houdt de herinnering aan Prins Maurits levend. (1)Gebeurtenissen vanaf 26 juni 1672 De voorgeschiedenis was als volgt. Op 26 juni vielen soldaten van het leger van de bisschop van Munster Blokzijl binnen. De vestingwallen en de gracht waren in de jaren voorafgaand aan 1672 niet goed onderhouden en vormden geen beletsel voor inname. Op diezelfde dag vielen ook de vestingstad Steenwijk en de schans Kuinre. Blokzijl werd bezet door een regiment van 250 soldaten onder leiding van overste Van Twickelo, die meteen begon met het versterken van de verdedigingswallen. Desondanks lukte het de Blokzijler bevolking op 23 augustus, met hulp van Friese troepen en steun van een Hollandse vloot, de bezetter te verdrijven. De dapperheid van de inwoners van Blokzijl werd geroemd. Als eerste plaats in Overijssel was het Blokzijl gelukt de bezetter te verdrijven. De burgemeesters stuurden een brief naar Prins Willem van Oranje, op dat moment gelegerd bij Bodegraven, met het verzoek of deze aan Blokzijl weer de vroeger door Prins Maurits verleende rechten wilde toestaan. Deze rechten waren namelijk in 1610 door de Staten van Overijssel ongeldig verklaard.Echte stadsrechten, maar slechts van korte duur! Op 19 oktober 1672 stuurde Prins Willem III een officiële brief vanuit Bodegraven, waarin hij niet alleen de oude privileges bevestigde, maar zelfs nog meer rechten toestond. In december 1674 breidde de prins de rechten nog verder uit. Voortaan mocht Blokzijl ook zelf recht spreken in criminele zaken. Hiermee verwierf het de status van een echte stad. De rechten bleken slechts van korte duur. De drost van Vollenhove protesteerde en de Staten van Overijssel, die de door de prins verleende rechten moesten bevestigen, weigerden dit te doen. In 1675 werden de stadsrechten weer ingetrokken en viel Blokzijl weer onder het schoutambt Vollenhove. Waarom kreeg Blokzijl stadsrechten?. In het jaar 1672, ook wel het Rampjaar genoemd, vielen Frankrijk, Engeland en de bisschoppen van Münster en Keulen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden binnen. Blokzijl wist na een bezetting van bijna 2 maanden het leger van de bisschop van Münster als eerste plaats in Overijssel te verdrijven. Als dank voor hun dappere optreden tegen deze troepen verleende prins Willem III de stadsrechten aan Blokzijl. Helaas waren de stadsrechten maar van korte duur.oorkonde De oorkonde is op mysterieuze wijze uit het archief van de Fortresse Blokzijl verdwenen. In de jaren '90 dook het ineens op, op een veiling. Het Belasting & Douane Museum te Rotterdam kocht de oorkonde. Na zorgvuldig onderzoek besloot het Belasting & Douane Museum het document terug te geven aan Blokzijl. De stadsrechten zijn weer op de plek waar ze thuishoren!Lijst van burgemeesters in de 17e eeuw van de fortresse Blokzijl1604 - 1621 Evert Engberts1604 Jan Pietersz Kuijp 1604 - 1607 Wouter Jansen 1606 - 1607 Peter Jacobsz 1607 - 1610 Hendrik Jansen 1608 - 1610 Nol Masen 1608 - 1621 Peter Gerrits 1621 Jan Wijndelsen 1645 - 1656 Engbert Everts Smith 1645 Hendrik Jacobs 1645 - 1656 Jacob Cornelisz (Backer) 1653 Jan Jansen Snoeck 1656 Coop Harmans Velde 1658 Bastiaen Vollen 1658 Peter Clasen Voerman 1659 Joh. Bootsman 1659 Nol Gerrits Vos 1665 - 1671 Jan Gerritsen Snoeck 1674 - 1677 Peter Claessen Schuirinck 1677 - 1702 Herman Tijssen Beucker 1677 - 1678 Jan Pieters Molenbergh 1678 - 1680 Albert Janssen Backer 1678 - 1701 Hans Daniels Burggraef 1679 - 1685 Bastiaen Bootsman 1679 - 1701 Herman Alberts Soetebier 1681 - 1691 Kornelis Herms Dingstede 1682 - 1692 Joan Bouwmeester 1683 - 1687 Jan Berents ter Maath 1685 - 1697 Jurrien Harmens 1686 - 1707 Klaas Peters Voerman 1691 Willem Valk 1692 - 1696 Wouter Schuirink 1695 - 1706 Geuvert Woutman 1696 Roelof Vos 1699 - 1708 Hendrik Petten (1) Zie ook de canon van Blokzijl Canon van Blokzijl
|