Woensdag 29 juni zijn we naar Ossenzijl gegaan. We fietsen eerst over het Voetpad in Scherpenzeel en Spanga.

Het Voetpad in Spanga

Ter hoogte van de boerderij waar ik opgegroeid ben is alles in de buurt van het Voetpad veranderd. Vroeger kon je vanaf de boerderij over het land lopen naar het Voetpad en dan was er een dam in de weg naar de weilanden die naar de Scheene liepen. Die weilanden zijn teruggegeven aan de natuur en de dam is verdwenen. Het gebied is nu ontoegankelijk. Overal staan bordjes met verboden toegang. Alleen de bosschages langs het Voetpad waar wij als kinderen hutten bouwden en in speelden staan er nog altijd zo bij als al die jaren geleden. Daarna kwamen wij langs de volgelkijkhut voor niet bestaande vogels en een grote tuin aan weerszijden van het Voetpad. Daarna zijn wij langs het kerkhof in Spanga gegaan. Op een verhoogd grasveld staat de klokkenstoel, op zes vierkante houten poten. Op dit kleine kerkhof liggen enkele rijen graven van overleden dorpsbewoners uit Spanga. De klokkenstoel van Spanga is nog steeds in functie. Als er iemand uit het dorp overlijdt, of begraven wordt, kan op verzoek de klok worden geluid.

De klokkestoel op het kerkhof in Spanga

Bij de ingang van het kerkhofje staat een paneel met de geschiedenis. Tot ongeveer halverwege de negentiende eeuw stond hier een kerkje, maar die is toen afgebroken. In de omgeving van het kerkhof hebben dorpsbewoners vele resten van bewoning gevonden, zoals potscherven.

marktweg

Daarna zijn we naar de brug over de Scheene in de Spangahoekweg gereden. Er heerst hier grote silte en er zijn niet veel toeristen. Daarna zijn we naar de Marktweg gereden. Toen deze weg in de tweede helft van de 20ste eeuw werd aangelegd is er door de gemeente een prijsvraag uitgeschreven voor het bepalen van de naam. Dorpsbewoners konden voorstellen indienen. Winnares werd Riek van Willem Brandsma, die 'Marktweg' voorstelde. De naam herinnert aan een legende, dat hier in Spanga, dus op de hoek van de Marktweg en de Spangahoekweg in de middeleeuwen en daarna een graanmarkt zou zijn geweest. In de volksmond gaat dit verhaal rond, maar er zijn geen bronnen die het bericht bevestigen. Op de Marktweg zijn we via de brug over de Lende naar Ossenzijl gereden. Daar bezochten we het buitencemtrum van Staatsbosbeheer en aten en dronken we wat.

Het bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer in de Weerribben bij Ossenzijl

Het dorp Ossenzijl is nu vanuit de Veenpolder goed bereikbaar, dankzij de aanleg van de Marktweg en de brug over de rivier de Lende. Het is nu maar een paar kilometer. Tot ongeveer 1980 was dit wel anders. De rivier de Lende op de grens van Friesland en Overijssel deelde het landschap hier in tweeën. Er waren geen bruggen over de rivier. De mensen in de Grote Veenpolder leefden tamelijk geïsoleerd van de mensen in de Kop van Overijssel. De rivier was een moeilijk te nemen barriere, hoewel er toch wel veel verkeer was over water.

waterwegen

Ik heb de indruk, dat tot in de 19e eeuw de bewoners van de verschillende gebieden toch wel kontakt met elkaar hadden, want het vervoer ging toen intensief over water met vaak kleinere boten. Maar in de loop van de 20ste eeuw raakten deze waterwegen in onbruik, ze hoefen niet meer onderhouden te worden voor de veenderijen, en daardoor was Ossenzijl in de jaren vijftig van de 20ste eeuw praktisch onbereikbaar. Je moest vanuit de Grote Veenpolder een hele omweg over Kuinre maken om in Ossenzijl te komen. Op enkele plaatsen langs de rivier, o.a. bij het Mallegat was een overzet. Een boer had een roeibootje waarmee je naar de overkant gezet kon worden en dan kon je lopend of met de fiets verder naar Ossenzijl. Het autoverkeer was in de vijftiger jaren nog beperkt. Daardoor hadden de bewoners van de twee gebieden toen weining contact met elkaar. Nu is dat wel anders. Terwijl het toerisme in de Grote Veenpolder beperkt is- er zijn vooral toeristen die elders logeren en een fietstocht maken door het gebied- is Ossenzijl en zijn de Weerribben erg toeristisch. In het hoogseizoen in de zomer varen kapitale boten in een file langs de brug in Ossenzijl door naar het Mallegat. Het is de hoofdverbinding tussen de watervlakten van Noord-West Overijssel en het Friese meren gebied.

samenstelling tekst en lay out pagina: Piet van der Lende