|
Het ontstaan van het Sticht Utrecht In het voormalige Romeinse castellum, een oud Romeins fort in de Utrechtse binnenstad verrees in de vroege middeleeuwen een christelijke kerk die de zetel werd van de eerste bisschop in die plaats, de heilige Willibrordus. Aanvankelijk was Maastricht en daarvoor Tongeren het kerkelijk middelpunt van de latere Nederlanden. Beroemd is Servatius, de bisschop van Maastricht die in 384 zou zijn overleden. Overigens staat niet geheel vast, dat Servatius de eerste bisschop van Maastricht was. Tijdens de Merovingische periode verplaatste het bestuurskundig en religieus zwaartepunt van de Nederlanden zich dus van Maastricht en daarvoor Tongeren naar Utrecht. De bisschop vestigde zich in Utrecht, omdat er nog stenen gebouwen van de Romeinen stonden. Ook waren de wegen die de Romeinen hadden aangelegd nog lange tijd begaanbaar. Op 20 km afstand van Utrecht lag Dorestad. Belangrijke plaatsen werden in de buurt van rivieren gebouwd. Plaatsen lagen nooit op meer dan 2 dagreizen afstand van de vaarwegen.In 498 kreeg de kerstening nieuwe impulsen omdat Clovis, de Merovingische koning, zich in dat jaar liet dopen. We vinden dan in 630 dat Dagobert het Utrechtse kerkje aan Keulen schenkt. Enige decennia later in ongeveer 695, verslaan de Franken de heidense Friezen bij Dorestad; Zo rond 690 werd het gehele tot dan toe Friese waterrijke gebied rondom Utrecht en Dorestad door de Pepenidische hofmeier Pepijn van Herstal op de Friese Koning Radboud veroverd. En nu het gebied door de Franken werd beheerst, kon Utrecht de hoofdplaats van een bisdom worden. Willibrordus zocht de bescherming van Pepijn van Herstal. Bij zijn wijding kreeg Willibrord van de paus de voornaam Clemens toegekend. Door de steun van Pepijn van Herstal kreeg Willibrord van de Frankische adel een grote hoeveelheid landgoederen geschonken. Hij was de oprichter en bouwer van heel wat kerken en kloosters. Maar het duurde nog tot na 715 voor Willibrord zich definitief in Utrecht kon vestigen.Na de dood van Pepijn van Herstal in 714 brak in het Frankisch koninkrijk deFrank ische Burgeroorlog uit. Hierdoor werd Radboud in de gelegenheid gesteld om zijn verloren gebieden in Midden-Nederland, waaronder Utrecht, weer terug te veroveren. Pas toen Karel Martel Utrecht definitief veroverd had op Radboud, kon Willibrord zich blijvend in Utrecht vestigen. In 719 ontving Willibrord bezoek van Bonifatius, die na een verblijf van drie jaar naar de Germaanse landen vertrok om daar te gaan kerstenen.Over de eerste bisschoppen van Utrecht bestaat
weinig zekerheid. Vanaf de achtste eeuw kregen de bisschoppen van
Utrecht gebieden in leen van de Duitse keizer en gingen zij in een
steeds uitgestrekter gebied kerkelijke macht combineren met wereldlijke
macht, waarbij ze in feite ook de landsheer waren.
|