naar index van fotografen

Enkele opmerkingen over de geschiedenis van portretfotografen.

In april 2011 is het standaardwerk "Photographers in the Netherlands" verschenen. Het zijn 2 boeken met de biografische gegevens van bijna 3000 fotografen in Nederland. De studie is geschreven door Steven Wachlin en te bestellen bij het Centraal Bureau voor Genealogie (CBG) in Den Haag.

Lees hier meer over het dateren van portretfoto's.

Een standaardwerk op het gebied van de 19e en vroeg 20e eeuwse fotografie is de "catalogus van Nederlandse studiofotografen van Carte de Visite en kabinetfotoos t.b.v. de datering binnen de periode 1860-1914". Gecompileerd door D.P. Huijsmans. Gegevens verzameld uit ongeveer 45.000 harde (op kartonnetjes geplakte) foto's uit de oude collecties van -Iconografisch Bureau Den Haag (10.000 cv's) -Prentenkabinet Leiden (10.000 cv's )-Particuliere collecties (25.000 cv's) Derde editie juli 1993

Deze catalogus doorbladerend kom ik tot de volgende conclusies: De meeste fotografen waren gevestigd in de grote steden zoals Amsterdam. Daar komt ongeveer 30% van de totale produktie vandaan. Maar ook in Leeuwarden waren vele fotografen geves- tigd. De catalogus noemt er een zeventigtal. Er zijn miljoenen van deze portretfoto's gemaakt waarvan er maar weinig in openbare archieven terecht zijn gekomen. Globaal zijn er twee produktiegolven geweest: van 1860-1880 en van 1890 tot 1910. Hoogtepunt was 1866-1872. De reden van deze produktiegolven is dat in de eerste periode fotograferen nieuw was en de gegoede burgerij en adelijke personen lieten zich graag portretteren. Toen kwam er een ekonomische krisis die duurde tot 1890 (vanaf 1880). Daarna kwam er weer een nieuwe periode met veel foto's omdat de nieuw opkomende middenstand zich liet portretteren. Buiten Leeuwarden zijn er in de kleinere plaatsen in Stellingwerf en de Kop van Overijssel maar weinig fotografen. In Heerenveen en Sneek waren nog wel enkele gevestigd. In Heeren veen noemt de catalogus H. Brustgrun en G. Postma (tegenover de kerk) en H.P.E de la Roche Buse. In Sneek waren het de Jong en nog anderen. In Stellingwerf waren fotografen gevestigd in Wolvega (in de catalogus wordt alleen W. Kuipers genoemd) en in Noordwolde waar ene H Kuiper fotograaf was. Verder was er een fotograaf in Oosterwolde die L.P Madhuizen heette en een fotograaf in Scherpenzeel die Versnel heette. In Steenwijk waren gevestigd H. Nieweg en H. Cordes. Andere plaatsen uit de omgeving heb ik niet kunnen vinden. De catalogus is zeker niet volledig wat de kleinere plaatsen betreft want Versnel uit Scherpenzeel wordt niet genoemd en ook niet J Dwinger uit Leeuwarden.

Kort overzicht van fotograven

H. Brustgrun Heerenveen genoemd in cat. van ned. studiofotografen. Geen foto op deze website.

H Cordes Oosterstraat 36 Steenwijk Deze fotograaf wordt genoemd in cat. van ned. studiofotogra fen maar geen fotos op deze website

J. Dwinger Grachtwal 9 Leeuwarden foto op deze website. Niet aanwezig in catalogus van nederlandse studiofotografen

D. Fraenkel en zoon Commelinstraat 43 Amsterdam, foto op deze website

Joh. W. van Gelder Haarlemmerdijk uu 84 Amsterdam foto op deze website.

A Greiner Nieuwendijk L 87 later L 89 Amsterdam. Zie biografie in Geschiedenis van de Nederlandse fotografie

F. Hisgen Nieuwendijk 229 Boven Maison Pierre Amsterdam

H. De Jong Sneek foto met koeien en landschap wel in catalogus van nederlandse studiofotografen H. De Jong Leeuwarden/Heerenveen/Sneek Volgens catalogus van ned. studiofotografen: Nieuwestad 53 smalle zijde. Hier ook gedateerd 12/16/1892. Gedateerd 1912. Later of eerder gevestigd op de Grachtswal no 7. Sneek: Kl. Zand Heerenveen b/d Gereformeerde kerk.

H. Kuiper Noordwolde Wordt genoemd in cat. van ned. studiofotografen. Geen foto's van aanwezig.

W. Kuiper en zn Wolvega fotograaf kunst en portretschilders fotographen en teekenonderwijzers eigen foto wel in cat. van ned. studiofotografen. Volgens deze catalogus dateren de fotoos uit de verzamelingen op zijn vroegst van 1872 en op zijn laatst van 1882.

H. Nieuweg Steenwijk Gasthuisstraat 14 foto op deze website. Genoemd in cat. van ned. studiofotografen.

G. Postma (tegenover de kerk) Genoemd in cat. van ned. studiofotografen. Geen foto op de website..

De la Roche Buse Heerenveen vele foto's van familieleden in de tachtiger/negentiger jaren daar gemaakt. Wel in cat. van ned. studiofotografen

J.H. Slaterus Leeuwarden eigen foto Langemarktstraat tegenover het station bij de nieuwe veemakrt let. w. no 14.

C.F.L. Vermeulen Heerenstraat 6 Heiligenweg/hoek singel Amsterdam Hield zich evenals Greiner bezig met theaterfotografie. Zie biografie Greiner blz 4.

L. Versnel Scherpenzeel foto van veenarbeidersstaking 1895-1897 niet in cat. van ned. studiofotografen

S v.d. Zijl Nieuwendijk 199 Heiligenweg 34 Amsterdam

In Leiden is gevestigd het Studie- en Documentatiecentrum voor Fotografie Prentenkabinet van de Rijksuniversiteit Leiden. Ze beschikken over een kleine verzameling portretfotos die ingangen hebben op naam van de voorgestelde op plaatsnaam en op naam van de fotograaf. Van veel foto's is niet bekend wie het voorstelt. Ik kon geen familieleden vinden. Er zijn enkele foto's aanwezig van Kuipers uit Wolvega. Het lijkt me trouwens dat deze van na 1890 zijn. Dat zou dan niet kloppen met de bovengenoemde catalogus. In Den Haag is het iconografisch Bureau. Daar zijn de portretfoto's alleen toegankelijk op naam van degene die erop staat.

Piet van der Lende. Laatst gewijzigd 23-02-2014.

samenstelling tekst en lay out pagina: Piet van der Lende