Het Germaans

De Germaanse talen zoals die nu gesproken worden, zoals het Nederlands, het Duits en het Engels komen voort uit oudere talen. Oorspronkelijk zou dit het Oergermaans kunnen zijn geweest, dat weer voortkomt uit Indo-Europese talen. Men weet echter niet precies waar en wanneer het Oergermaans gesproken werd. Omstreeks het begin van onze jaartelling zouden er al verschillende dialecten hebben bestaan. Men heeft geprobeerd het Oergermaans te reconstrueren. Daarbij veronderstellen historici dat er in de Bronstijd in Denemarken, Zuid Zweden en de naaste omgeving Germaans gesproken zou zijn. Op het kaartje links ziet u de mogelijke verspreiding van het Germaans in de Bronstijd. (1) In de IJzertijd hebben de mensen die daar woonden zich geleidelijk over een groter gebied verspreid. Omstreeks 200 v Chr. werd het huidige gebied van Nederland al door Germaanse bevolkingsgroepen bewoond. Op het tweede kaartje de situatie zoals die bestond in de IJzertijd. (2).

De verspreiding van de verschillende varianten van het Germaans ging daarna door tot in de eerste eeuw na Chr, waarbij de oorspronkelijke taal uiteenviel in steeds meer van elkaar verschillende dialecten. Deze dialecten hebben geleid tot talen als Oudnoords, Gotisch en de verschillende West-Germaanse talen. In de 4e eeuw na Christus wordt er voor het eerst een boek in het Germaans geschreven, de Gotische Bijbel van Wulfila. Het Gotisch is echter uitgestorven.
De reconstructie van het Oergermaans is altijd met veel discussie en onenigheid omgeven geweest, want de bronnen waarop men zich kan baseren zijn gebrekkig. Ook over de tradities, de opbouw van de samenleving en ander elementen van de cultuur van deze Germaans sprekende volkeren uit de IJzertijd valt weinig met zekerheid te zeggen. Waarschijnlijk hebben de migranten uit het noorden zich in de loop van de tijd vermengd met de volkeren die er zuidelijker al woonden en zijn in later tijd nieuwe mengvormen van verschillende culturen ontstaan. In de Romeinse tijd duikt een groep mensen op in de annalen die 'Saksen' genoemd werden en die woonden in het gebied van Noord-Duitsland en Oost Nederland. Ook zij spraken een afleiding van het Germaans, het Oudsaksich.

In Groningen, Drenthe, Overijssel, de Achterhoek, de Veluwe, de Stellingwerven en in Noord-Duitsland zijn de huidige van het Oudsaksisch afstammende streektalen een erfenis van de Saksen.  Men spreekt bij deze streektalen van het ‘Neder-Saksisch’. Deze streektalen zijn onderling echter verschillend. Het Stellingwerfs is een variant ervan.

Voetnoten

(1) Bron van de kaart: Wikipedia. The Nordic Bronze Age culture, ca 1200 BC. The map based on Image:Europe plain rivers.png and the Harper Atlas of World History (ed. Vidal-Naquet) in Swedish translation: Atlas över mänsklighetens historia. my own map, based on User:Dbachmann's blank map.
Secondary source: http://en.wikipedia.org/wiki/Image:Nordic_Bronze_Age.PNG (en:User:Wiglaf)

(2) Bron van de kaart: Wikipedia. Map of the Nordic Iron Age and the Jastorf culture. The map based on Image:Europe plain rivers.png and the Harper Atlas of World History (ed. Vidal-Naquet) in Swedish translation: Atlas över mänsklighetens historia.
(copied from en:, uploaded by en:User:Wiglaf as PD on 15 April 2005)

samenstelling tekst en lay out pagina: Piet van der Lende