Noordwolde
Hiernaast ziet u de kerk van Noordwolde. In de tijd voor de Reformatie behoorde een vicarie tot deze kerk, die gewijd was aan St. Anthonius. 28 maart 1564 is er de
institutie van Albertus Nicolai tot de prebende
of vicarie, gesticht ter eere van God en St. Anthonius
in de parochiekerk van Noordtwolda, vacant
door resignatie of dimissie van Damianus Pauli,
krachtens presentatie van Conradus Joannis pastoor,
Andreas Rossingius vicaris,
Wybrandus Nicolai
'stellinck, judex secularis', Johannes Nicolai en
Johannes Petri fabriekmeesters en de gemeente dier
parochie.. Het is een beetje ondduidelijk of het feit, dat de vicarie gewijd was aan St Anthonius betekent, dat de gehele kerk aan deze heilige gewijd was. Andere bronnen zijn niet bekend. (1) (Zie voor de betekenis van de verschillende termen de uitleg over de middeleeuwse organisatie van het kerkbestuur)
Van
der Aa zegt van de situatie omstreeks 1840: het is een groot dorp, bevattende
niet minder dan 2100 inwoners. (2) Hij merkt verder op dat vanwege de afgravingen
van het hoogveen voor de turf dit dorp een grote bloei gekend heeft waarbij
er van jaar tot jaar nieuwe huizen werden aangebouwd. Om de turf van hier
te vervoeren, heeft men met grote kosten door hoog land een vaart gegraven,
die de Noordwolder-sloot genoemd wordt. In de eerste helft van de 19e
eeuw had men er een blauwververij en een korenmolen. In de 19e eeuw werd
er nog steeds, zij het op kleinere schaal turf gegraven die dienst deed
als fabrieksturf. Van der Aa geeft verder de volgende beschrijving van
Noordwolde in de 19e eeuw. 'Wat westelijker dan de kerkbuurt, heeft men
eene fraaije buurt op de wal van de Noordwolder-sloot, over welke eene
valbrug ligt, en waarbij ook een veenheerenhuis gebouwd is. Een weinig
noordelijker heeft men eenige huizen, in een vermakelijk boschaadje, insgelijks
door de eigenaars der veenen gebouwd. Wat westelijker ligt de Molenburen,
en vrij ver ten Noordoosten, op de heide, de buurtschap Zandhuizen'. De
kerkelijke gemeenten Noordwolde-en-Beuil en Steggerden-en-Vinkega hadden
te zamen als eerste predikant, in 1591, een zekere Marten Evers Kuiper,
die aan het einde van die eeuw vertrokken schijn te zijn. In 1727 zijn
de kerkelijke gemeenten Noordwolde en Boyl aan de ene kant en Steggerda-Vinkega
aan de andere kant gescheiden en kregen zij ieder een predikant. In Noordwolde-en-Beuil
kwam in 1727 als eersten predikant Abraham Kruger, die er in het laatst
van 1728 of in januari 1729 overleed. Bij Noordwolde lag eertijds het
Noordwolder meer, een meertje ten zuiden van Noordwolde. Het stond met
de Noordwolder-sloot in verbinding. Deze Noordwolder sloot begon enige
kilometers ten zuiden van Noordwolde, liep in noordelijke richting naar
dit dorp, van waar zij, in een westelijke richting langs de Molenburen
naar de Finkegaster-sloot liep, waarna beide sloten verenigd naar het
noordwesten liepen en in de Linde uitkwamen.
Het
Dorpsarchief Noordwolde (DAN) verzamelt historisch materiaal betreffende
Noordwolde (Friesland, Weststellingwerf) en omgeving en probeert dit
toegankelijk te maken voor geïnteresseerden.
Daarbij gaat het niet alleen om het verzamelen van oude boeken en documenten.
Ook beeldmateriaal (foto's, video-opnamen) is zeer welkom.
Op vele manieren wordt die lokale geschiedenis onder de aandacht van
het publiek gebracht. Zo is het DAN met een schat aan historisch materiaal
steeds aanwezig op de in Noordwolde traditionele zomermarkten, terwijl
zij door het organiseren van "Sneupersdagen" - waarop een ieder vrij
in het materiaal kan rondkijken - en een jaarlijkse cursus "Geschiedenis
van Noordwolde" die veel inwoners en oud-inwoners van de Oosthoek van
Weststellingwerf een blik in het lokale verleden heeft gegund.
Het DAN kan daarbij bogen op een zeer goede samenwerking met verwante
instellingen. Zo heeft het Nationaal Vlechtmuseum Noordwolde - gevestigd
in de voormalige "Rietvlechtschool" - de "Leerarenkamer" in dit historische
gebouw ter beschikking van het DAN gesteld en ook de Openbare Bibliotheek
Weststellingwerf heeft een royale opslagruimte voor materialen verzorgd.
Dorpsarchief Noordwolde
Nationale vlechtdagen bij het nationaal Vlechtmuseum in Noordwolde
Noordwolde
stond eertijds bekend als het 'Vlechtdorp van Nederland'. In de 19e
en 20e eeuw vlocht de bevolking van wilgenteen en biezen uit de omgeving
en later rotan uit de tropen manden, stoelen, wiegen en andere producten.
Deze economische activiteiten zijn inmiddels zo goed als verdwenen,
maar in het Nationaal Vlechtmuseum wordt de herinnering aan het vlechtambacht
levend gehouden. Het gaat daarbij niet alleen om een museum waar over
vroeger verteld wordt. Nog steeds zijn er veel mensen die zich uit
liefhebberij met vlechten bezig houden en allerlei activiteiten van
deze hobbyisten en hun verenigingen worden vanuit het Nationaal Vlechtmuseum
gestimuleerd. Zo blijft het vlechtambacht een levende traditie. In
2006 werden zaterdag 26 en zondag 27 augustus op het terrein voor
het museum de nationale vlechtdagen georganiseerd. Dat gebeurde voor
de tweede keer. Allerlei vlecht-technieken waren er te zien, zoals
het vlechten van manden, van eendenkorven, en touw vlechten. Er waren
zelfs standhouders uit het buitenland overgekomen, oa uit Finland.
Het thema van dit jaar was 'vlechten en water'. Extra aandacht dus
voor het vlechten van boten en manden, vlechtwerk voor waterwerken
en fuiken voor de visserij. Hierboven ziet u een palingfuik gevlochten
van wilgetenen, die in een van de stands werd getoond. Er was een
podium op het terrein opgesteld waar verschillende muzikanten, koren
en dansgroepen te zien waren. De ongeveer 3000 bezoekers hebben op
beide dagen van een mooi spektakel kunnen genieten.
Terug naar dorpen-index
samenstelling tekst en lay out pagina:
Piet van der Lende
|
| 
