Roelof Dragt uit Oldeberkoop is betrokken bij het
dorpsarchief daar. In 1962 nam dominee Krikke het innitiatief om het verleden
van Oldeberkoop vast te leggen, hij stichtte het dorpsarchief en het kerk-
en dorpsblad "De Drei'jer". In dat blad kon hij zijn kerknieuws kwijt
en riep hij mensen op oude foto's, akten en al wat getuigde van het verleden
in te leveren bij het archief. Dat initiatief is na zijn vertrek voortgezet
door voornamelijk dhr. Annema, huisarts toen in Oldeberkoop.
Nu is een groepje mensen bezig het resultaat van die inzet, de grote hoeveelheid
verzamelde papieren, te ordenen en in een database onder te brengen. Het
dorpsarchief van Oldeberkoop is ondergebracht in het gebouw van de Schrieversronte
in dezelfde plaats.
Stichting Dorpsarchief Oldeberkoop
Willinge Prinsstraat 11
8421 PE Oldeberkoop
Friesland
 Kerk Oldeberkoop Hiernaast
ziet u de kerk van Oldeberkoop, die volgens van der Aa voor de Reformatie aan den H. Bonifacius
was gewijd. Maar recent onderzoek heeft uitgewezen dat dit niet klopt. De kerk was gewijd aan St Vitus. (1) De foto is genomen in de zomer van 2000. De romano-gotische
kerk is in verschillende perioden tot stand gekomen. Er is een romaans
gedeelte met kleine ramen en een gotisch gedeelte met grote ramen. De
grijze tufstenen gedeelten zijn zo'n 13 meter lang en zullen de muren
zijn geweest van het oorspronkelijk romaanse kerkje. Omstreeks 1450 is
de kerk naar het oosten toe uitgebreid met een gedeelte dat is opgetrokken
uit oude Friesen, grote bakstenen. In het jaar 1585 tijdens de tachtig-
jarige oorlog werd de toren van deze kerk door uit Steenwijk komende Spanjaarden,
ondergraven, zodat hij neerstortte. Maar omstreeks 1600 is de toren herbouwd,
alleen wegens gebrek aan geld smaller en minder hoog dan de vorige. Uit de 16e eeuw bestaan enkele kerkelijke gegevens. Het blijkt dat de kerk minstens een vicarie bezit. 21 maart
1539 is er de collatie van Petrus Fopponis van Steggerda tot de
eeuwige vicarie of prebende, gesticht ter eere van
St. Anthonius in de parochiekerk van Antiquo Bercoep,
vacant door dimissie of resignatie van Jacobus
Bernhardi. (1) De
kerk is in 1845 vernieuwd. Maar omstreeks 1900 stond er een haveloze kerk
die om het verval te keren bepleisterd was. Daarop vond een retaurantie
plaats in 1927-1930 gevolgd door een grondige restauratie aan het begin
van de zestiger jaren, zodat de kerk in zijn oude luister is hersteld.
De eerste, die in deze kerkelijke gemeente als dominee optrad was Jacobus
Rudolpi, die in het jaar 1599 hier stond. Van der Aa zegt over Oldeberkoop in de eerste helft van de 19e eeuw: 'dit dorp is, wegens zijne geregelde buurt, rondom een plein en eene zeer oude kerk gelegen, maar meer nog wegens de schoone bosschen en beplantingen, waardoor het omgeven wordt, als eene der schoonste plaatsen van deze streken bekend'. (2) Er waren toen in de kom van het dorp 35 huizen en 175 inwoners en met oostelijke en westelijke buurten en de Deddingabuurt 111 huizen en 670 inwoners die hun bestaan vonden in de landbouw, de hout- en veeteelt en de veenderij. De noordelijkste landen van Oldeberkoop, aan de Kuinder, waren in de 19e eeuw lage hooi- en weilanden, terwijl de zuidelijke, die zich tot aan den Linde uitstrekten, eerst uit bouwlanden en voorts uit heideveld en veen bestaan. Aan de oostzijde van dit dorp is in 1842 nog een nieuw landhuis voor de toenmalige grietman Jhr. Lycklama à Nijeholt gebouwd. Voorheen stond in Oldeberkoop ten zuidoosten van de kerkbuurt een fraai gebouw, Lycklama-stins genaamd. In de 19e eeuw werden hier twee belangrijke jaarmarkten gehouden, waarvan de eerste begint op vrijdag na Hemelvaartsdag en de tweede op de eerste woensdag in September. Zie daarvoor ook het item markten in de middeleeuwen. In de 19e eeuw was er ook een korenmolen aan het einde van de Bruggelaan. Maar deze molen is in 1830 afgebroken. Volgens Van der Aa was Oldeberkoop de geboorteplaats van den Geneeskundige Petrus Talpa, die omstreeks het jaar 1600 heeft geleefd en de geneeskunde te Leeuwarden, te Sneek en in andere plaatsen beoefend heeft. Hij was van gevoelen, dat de kracht der geneesmiddelen niet zoo zeer moest getoetst worden aan de ondervinding, gelijk de Artsen, die op de ondervinding te werk gaan, doorgaans doen, maar aan de reden. Daarom heeft hij ook een boek of zamenspraak geschreven, onder den titel Empiricus (kwakzalver) of Indoctus Medicus (ongeleerd geneesheer). Nog heeft hij kort, doch stekelig schimpdicht vervaardigd, hetwelk hij Exilium Empiricorum (d. i. Ballingschap der kwakzalvers) noemde. Dorpsarchief Oldeberkoop(1) Zie Rienk Klooster-Middelieuwse petroonheiligen in Stellingwarf. In: De Ovend, Stellingwarfs tiedschrift. 42e jrg no 4. Augustus 2014. Blz 12
|