Geschiedenis van de Stellingwerven en Noordwest Overijssel (Steenwijkerland)

Historische feiten, wetenswaardigheden en analyses over de vroegste tijden tot heden


 

De neanderthalers

vv

De neanderthalers zullen slechts kort worden behandeld. Over deze mensensoort bestaat een prachtige uitgebreide website: www. neanderthalers.nl

In de Saale-ijstijd, dus zo'n 120.000 tot 180.000 jaar geleden, was bewoning in Noord-Nederland wellicht onmogelijk, maar uit de warmere perioden daarvoor en daarna zijn sporen van menselijke aanwezigheid in Nederland gevonden. Een van de vroegste neanderthalers is gevonden in Wales. Deze mens moet zo'n 230.000 jaar tot 200.000 jaar geleden geleefd hebben. Ook in Frankrijk en Duitsland zijn resten van neanderthalers gevonden die zeer oud zijn. Men spreekt bij de resten van mensen uit deze periode van de proto-neanderthalers. Ze vertonen nog kenmerken van een soort die eraan voorafging, de Homo Heidelbergensis. Zo'n 150.000 jaar geleden, dus aan het eind van de Saale-ijstijd, begint de bloeiperiode van de neanderthalers. Dat duurde tot 50.000 jaar geleden. Dan breekt het zogenaamde laat-paleolithicum aan, met de komst van de moderne mens. De neanderthaler is genoemd naar het Neander-thal in Duitsland, tussen Wuppertal en Dusseldorf in Duitsland. Vondsten van de neanderthaler zijn in Nederland oa gedaan bij Rhenen en Maastricht. De neanderthalers maakten vuistbijlen en joegen op herten en rendieren. Ze volgden de kuddes dieren die ten zuiden van de grens van de ijskap op steppes leefden en die daar rondtrokken. Ook in Overijssel zijn vuurstenen werktuigen uit de tijd van de neanderthaler gevonden. De oudste vondsten stammen uit het midden-paleolithicum, zo'n 125.000 tot 45.000 jaar geleden. Dit was gedurende de geologische periode van het Eemine en de Weichsel-ijstijd. De afgelopen 30 jaar zijn in Overijssel meer dan 50 voorwerpen uit het midden-paleolithicum gevonden. (1) Schaarse vondsten in Steenwijkerland bewijzen, dat de neanderthaler mens ook in deze streken geweest is. Zo werd nabij Basse een voorwerp uit het middenpaleolithicum gevonden dat daar door een neanderthaler is achtergelaten. (Zie paleolithicum) Ook in het Eeserveld werd een dergelijke vondst gedaan.

Vanaf 50.000 jaar gelden worden de vondsten van neanderthalers schaarser. De moderne mens komt Europa binnen via Klein-Azie en verdringt de neandertaler of vermengd zich daarmee. Of er sprake is van verdringing of van vermenging daarover zijn de geleerden het niet eens.

(1) Zie ook Drs. Dick Schluter. Neanderthalers in Overijssel en het graafschap Bentheim. In: Grondboor en Hamer nr 3. 2006

samenstelling tekst en lay out pagina:
Piet van der Lende